TUSAŞ’ın savunma endüstrisindeki rolü ne?

BEĞENDİM

ABONE OL

News

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.’nin (TUSAŞ) Ankara’daki Kahramankazan tesislerine düzenlenen terör atağında son resmi açıklamaya nazaran beş kişi öldü, 22 kişi yaralandı. Atak devam ederken güvenlik kamerası imajlarının de sızdırıldığı terör hareketi, TUSAŞ’ın güvenlik tedbirlerinin kâfi olup olmadığına ait soru işaretleri yarattı. Akına ait Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı da soruşturma başlattı.

Yanıtı aranan bir kıymetli soru da neden TUSAŞ’ın amaç alındığı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan X hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Türk savunma endüstrisinin lokomotif kuruluşlarından olan TUSAŞ’a yönelik düzenlenen terör hareketi; ülkemizin bekasını, milletimizin huzurunu ve ‘Tam Bağımsız Türkiye’ ülkümüzün timsali olan savunma atılımlarımızı amaç alan alçakça bir saldırıdır” değerlendirmesinde bulundu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın akabinde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da taarruza ait “Savunma endüstrisindeki güçlü yürüyüşümüze de hiçbir halde mani olamayacaklar” sözlerini kullandı.

TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu’ndan da misal bir açıklama geldi: “Hiçbir taarruz ülkemizin ulusal savunma endüstrisindeki kararlı duruşunu ve gelişimini engelleyemeyecektir.”

TUSAŞ Türkiye’nin savunmasında nasıl bir yere sahip?

TUSAŞ, Türkiye’nin ulusal savunma stratejisinde kritik bir sahip.

Türkiye’nin savunma ve havacılık gereksinimlerini karşılamak gayesiyle “Türk Uçak Sanayii Anonim Ortaklığı” olarak 28 Haziran 1973’te kurulan TUSAŞ, başta uçak, helikopter, insansız hava araçları (İHA) ve uydu projeleri olmak üzere geniş bir yelpazede çalışmalar yürütüyor.

Bunlar ortasında Türkiye’nin birinci yerli eğitim uçağı “Hürkuş”, yerli helikopter “T625 Gökbey”, insansız hava araçları “ANKA” ve “Aksungur”, ve Türkiye’nin ulusal savaş uçağı projesi “KAAN” üzere projeler yer alıyor.

2005’te ulusal şirket haline geldi

Türk Uçak Sanayii AŞ, 2005 yılında TAI`deki (TUSAŞ Aerospace Industries) Lockheed Martin of Turkey Inc (yüzde 42) ve General Electric International Inc (yüzde 7) şirketlerine ilişkin payları satın almış, iki şirketin birleşmesiyle Türkiye Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ ulusal şirket haline gelmişti.

TUSAŞ’ın pay yapısı, Türkiye’nin devlet kurumları ve savunma endüstrisiyle irtibatlı kuruluşlar tarafından denetim ediliyor. Şirketin yüzde 54,49 payı Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı’na, yüzde 45,45’i Savunma Sanayii Başkanlığına (SSB), yüzde 0,06’si Türk Hava Kurumu’na ilişkin.

Yaklaşık 6 bin 500 mühendis ve 16 bin çalışanı olan şirketin savunma pazarındaki rolü, “Türkiye’nin askeri ve savunma gereksinimlerini karşılamak, dışa bağımlılığı azaltmak ve küresel pazarda rekabet gücünü artırmak” olarak tanımlanıyor.

TUSAŞ tarafından üretilen Ulusal Muharip Uçak KAAN, Türkiye’nin beşinci jenerasyon savaş uçağı projesi olarak Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterine girecek olan en gelişmiş platformlardan biri olarak görülüyor. Birinci uçuşunu 21 Şubat 2024’te gerçekleştiren KAAN’ın 2028 yılında Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmesi hedefleniyor.

Parça üretimi de gerçekleştiriyor

Türkiye’nin insansız hava aracı (İHA) projelerinde kıymetli üreticilerden biri olan TUSAŞ’ın ANKA ve Aksungur platformları, keşif, gözetleme ve atak gayeli operasyonlarda kullanılıyor. Şirket, savunma sistemlerinin yanı sıra Göktürk ve TÜRKSAT üzere yerli uydu projeleri üzerine de çalışıyor.

Uluslararası havacılık şirketleriyle iş birlikleri de olan, F-35 savaş uçaklarının bileşenlerinden Airbus sivil uçaklarına kadar geniş bir yelpazede modül üretimi gerçekleştiren TUSAŞ, AR-GE yatırımlarıyla, otonom sistemler, yapay zeka, radar teknolojileri ve elektronik harp sistemleri üzere alanlarda inovatif projeler yürütüyor.

600 milyon dolarlık ihracat

TUSAŞ’ın ihracatı, Türkiye’nin savunma endüstrisinin büyümesiyle paralel olarak son yıllarda kıymetli bir ivme kazandı ve 2023 yılı prestijiyle yaklaşık 600 milyon dolar düzeyine ulaştı. Şirket bu sayıyla Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından açıklanan “Türkiye’nin birinci 1000 İhracatçısı” ortasında 27’inci sırada yer aldı. Geçen yıl Türkiye’nin savunma sanayi ihracatı ise 5,5 milyar doları buldu.

TUSAŞ’in ABD ve Avrupa ülkelerinin yanı sıra Pakistan, Malezya, Katar, Suudi Arabistan, Azerbaycan, Güney Kore ile iş birlikleri bulunuyor. Şirket ayrıyeten Afrika, Güneydoğu Asya ve Orta Asya pazarlarına yönelik de ihracat stratejileri yürütüyor.

Türkiye’nin savunma endüstrisine ayırdığı bütçe, bilhassa son yıllarda güvenlik gereksinimleri, bölgesel tehditler ve teknolojik gelişmeler nedeniyle değerli bir artış gösterdi. Buna paralel savunma endüstride yerlilik oranı da yüzde 80’e ulaştı.

Savunma ve güvenlik bütçesi artıyor

2000’lerin başında Türkiye, savunma harcamalarını daha sonlu bir seviyede tutarken, 2010’lu yıllarda savunma ve güvenlik bütçesi kademeli olarak artmaya başladı.

Bu alana ayrılan bütçe 2015 yılında yaklaşık 29.4 milyar TL (yaklaşık 10 milyar dolar) civarındaydı. Savunma ve güvenlik bütçesi 2016’da 53 milyar TL’ye, 2020’de yaklaşık 141 milyar TL’ye çıktı.

Bütçe 2021 yılı için 138 milyar TL olarak belirlenmişti, lakin döviz kuru ve ekonomik şartlar bu bütçenin gerçek pahasını etkiledi. Geçen yıl prestijiyle ise Türkiye’nin savunma ve güvenlik bütçesi yaklaşık 468,7 milyar TL olarak kaydedildi.

Bütçe, bu yıl için ise evvelki yıllara nazaran önemli bir artışla 1 trilyon 133,5 milyar TL (yaklaşık 40 milyar dolar) olarak belirlendi. Savunma ve güvenlik dalı için 2025 yılında toplamda 1 trilyon 608 milyar lira ödenek tahsis edileceğini açıklandı.

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?