Türkiye Rus mafyasının “güvenli limanı” mı oldu?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

UluslararasıOrganize Kabahatlere Karşı Global Teşebbüs’ün (GI-TOC), Ukrayna savaşının Rusya’da yeraltı dünyasında yol açtığı değişimi ve bunun global sisteme oluşturduğu yeni riskleri mercek altına alan raporu, Türkiye ile ilgili de bulgular ortaya koyuyor.

Raporda, Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’nın kaçakçılık rotasında yaşanan değişimin tıpkı vakitte Rus yeraltı dünyasının mimarisinde de büyük bir dönüşüme yol açtığı, kendilerine yeni üsler bulmaya yönelen Rus kabahat örgütlerinin Türkiye’yi “güvenli liman” olarak gördüğü belirtiliyor.

“Ukrayna İşgalinden Bu yana Rus Yeraltı Dünyası” başlığını taşıyan rapor, Rusya ve milletlerarası organize hata örgütleri alanında yürüttüğü çalışmalarla tanınan İngiliz tarihçi ve güvenlik uzmanı Mark Galeotti tarafından kaleme alındı.

Tarihçi Mark Galeotti, Mayak Intelligence isimli danışmanlık şirketinin yöneticisi ve organize hatalarla gayret alanındaki en ehil örgütlerden sayılan GI-TOC ağının da bir üyesi.Fotoğraf: Mark Galeotti

Rapordaki bulguları DW Türkçe’ye pahalandıran Galeotti, Rus organize kabahat örgütleri ve yasa dışı ticareti kolaylaştıran aktörlerin Türkiye’deki pozisyonlarını gitgide güçlendirdikleri ve bu yolla kabahat teşkil eden faaliyetlerini daha da yaygınlaştırabilecekleri konusunda uyardı.

Türkiye için Kazablanka benzetmesi

Galeotti, Mayak Intelligence isimli danışmanlık şirketinin yöneticisi ve organize cürümlerle uğraş alanındaki en ehil örgütlerden sayılan GI-TOC ağının da bir üyesi.

Mark Galeotti’ye nazaran Türkiye’nin Rus mafyası için kıymetli bir üs haline gelmesinin gerisinde, bu aktörler için “çok elverişli imkanlar sunan bir ülke pozisyonunda bulunması” yatıyor. Güvenlik uzmanı, Türkiye’nin organize cürüm örgütleri bakımından pozisyonunu anlatırken de Hollywood’un 1942 yılında gösterime giren ve kült haline gelen “Kazablanka” sinemasına atıf yapıyor.

Kazablanka sineması, 2. Dünya Savaşı esnasında hasım, rakip kümeler, savaştan kaçanlar için değerli bir durak haline gelen ve farklı gayretlerin sahne olduğu Fas’ın Kazablanka kentindeki bir aşk öyküsünü husus ediyor.

Fotoğraf: Imago Images/Photocase

Mark Galeotti ise Türkiye’nin bir yandan Batı’nın bir kesimi olduğuna, kıymetli ticaret yollarında yer aldığına lakin birebir vakitte Batı’nın Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’ya uyguladığı yaptırımlara, ekonomik kısıtlamalara taraf olmadığına dikkat çekerek “Yani Türkiye aslında tıpkı klasik sinemalar ortasında yer alan Kazablanka sinemasında olduğu üzere, artık çok farklı aktörlerin, herkesin bir ortaya geldiği bir yeri temsil ediyor. Türkiye artık bu rolü dolduran bir ülke konumunda” dedi.

Rus mafyasının Türkiye stratejisi

Peki, Rus organize kabahat örgütlerinin bu ilgisi, Türkiye’nin iç güvenliği açısından ne cins riskler oluşturuyor?

Mark Galeotti, bu soruya yanıtlarken gelişmelerin iki açıdan kıymetlendirilmesi gerektiğine dikkat çekiyor. Güvenlik uzmanı, Rus mafyasının Türkiye’deki siyasi istikrarları gözeterek hareket ettiğini, devleti direkt karşısına alacak aksiyonlara girişmekten kaçındığını söylemekle birlikte bunun kelam konusu çetelerin hata teşkil eden faaliyetlerini sürdürdüğü, hatta arttırdığı gerçeğini değiştirmediğine işaret ediyor.

Fotoğraf: Getty Images/AFP/O. Sierra

Mark Galeotti, Türkiye’de operasyonlar yürüten bir Rus mafya başkanı ile yaklaşık on yıl evvel yaptığı bir görüşmeyi anlatırken şu bilgileri paylaştı:

“Görüşmede bana ‘Türkiye olağanüstü, pek rahat’ demekle birlikte ‘Ama devleti karşına alamazsın, devletle başını belaya sokamazsın, yoksa devlet başına bela olur’ demişti. Cürüm örgütleri kelam konusu olduğunda çok doğal ki daima bir halde şiddet var olur. Lakin Türkiye bir epey güçlü bir güvenlik devleti. Ayrıyeten Türkiye’de devlet ve hata örgütleri ortasındaki ilginin de uzun bir geçmişi var…Susurluk bu kontakları gün yüzüne çıkarmıştı. Devir periyot Rus ve öteki organize hata örgütlerine yönelik operasyonlar olacaktır. Lakin olay şu: Türkiye’yi kullanmak isteyen çok güçlü Rus hatalılar var. Türkiye’yi inançlı bir yer olarak görüyor, ailelerini göndermek, öbür gangsterle burada buluşmak, işlerini buradan yürütmek istiyorlar. ‘Çok fazla sorun yaratmamak’ karşılığında da bunu yapabiliyorlar. Türkiye’de makul güç odakları var ve bunlar bu etrafları bir oldukça nazik bir lisanla, ‘Misafirsiniz, çok büyük belaya yol açmayın, yoksa hepimizin rahatı bozulur ve biz çok mutsuz oluruz’ kelamlarıyla uyarıyorlar.”

Ukrayna savaşı nedeniyle Rus çetelerinin milletlerarası uyuşturucu kaçakçılığı için kullandıkları rotaların değiştiğine dikkat çekilen GI-TOC raporunda, Türkiye’nin bilhassa Latin Amerika’dan Rusya’ya artan kokain kaçakçılığında kıymetli bir güzergah haline geldiğine işaret ediliyor.

Ayrıca Rusların savaşın başlamasıyla ülkelerinden ayrılarak gittikleri ülkelerdeki “kriminal diaspora” oluşumlarına da ışık tutuluyor.

GI-TOC raporunda, Ukrayna savaşının başlamasıyla Rus bilgisayar programcılarının Türkiye’ye akın ettikleri, Türk yeraltı dünyasının “yeni yetenekler kazandığı” belirtiliyor.Fotoğraf: Jakub Porzycki/NurPhoto/imago images

Raporda, “Rus bilgisayar programcılarının akını, Türkiye’deki siber kabahat ortamını hareketlendirdi. Ruslar lokal bilgisayar korsanlarıyla iştirak kurarak bir vakitler can çekişen çevrimiçi pazarı on milyonlarca yeni çalınmış şahsî kimlik bilgileriyle doldurdu, bu da bu cins dolandırıcılığın ulus ötesi tabiatında bir evrim yarattı. Ruslar hünerleri sağlarken, Türkler de çalınan ferdî bilgileri en âlâ biçimde pazarlamak için Avrupa’daki, bilhassa de Almanya’daki kontaklarını kullandı. Bu biçimde Ruslar, Türkiye’nin yeraltı dünyasına yeni yetenekler kazandırmaktadır” sözleri yer alıyor.

Yaptırımların baypas edilmesi ve Türkiye’nin işlevi

“Devlet için Kaçakçılık” başlığı altında ise Rusya’nın Ukrayna savaşı nedeniyle uygulanan yaptırımları baypas etme gayretinin kabahat örgütleri için yeni fırsatlar yarattığı anlatılıyor.

Kremlin’in Batı’nın Rus savunma endüstrisine vermeyi reddettiği, insansız hava araçları ve füze üretiminde de kullanılan mikroçip üzere bileşenlere erişim için kaçakçılığı teşvik eden bir siyaset izlediğine vurgu yapılan raporda, Rus devletinin bu teknolojilerin kaçakçılığı için memleketler arası çetelerin uyuşturucu ya da insan kaçakçılığına göz yumduğu, hatta cezasızlık üzere teşvikler sunduğu belirtiliyor.

Bu bağlamda Türkiye, Ermenistan, Kazakistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Rusya için askeri hedeflerle da kullanılabilinen çift kullanımlı teknoloji eserlerin temininde, değerli bir pozisyona sahip oldukları aktarılıyor. Ayrıyeten eski oyun konsollarının eBay üzere ikinci el sitelerinden satın alındığını ve daha kolay bir formda tekrar programlanabilen çiplerin Belarus, Türkiye yahut Sırbistan üzerinden Rusya’ya kaçırıldığına işaret ediliyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in 2019’da el sıkıştıkları esnada çekilmiş fotoğrafları. Fotoğraf: Reuters/A. Nemenov

Galeotti, tıpkı Rus hata örgütleri için olduğu üzere Kremlin için de Türkiye’nin “son derece işlevsel” olduğunu aktarıyor.

Rusya uzmanı, Türk-Rus bağlarının son derece hasmane olabildiğini lakin buna karşın Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in “kendisi üzere otoriter” bir önder olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile nispeten daha rahat bir bağlantı kurabildiğini belirterek “Son derece enteresan: Bir yandan Türkiye Rusya’nın büyük bir kuşkuyla yaklaştığı NATO’nun bir üyesi, ayrıyeten savaşın birinci devrinde Bayraktar TB2 tipi SİHA’ları ile Ukrayna’yı destekledi ki bu çok kıymetliydi, öbür yandan Erdoğan Ruslar için vakit zaman, tahıl mutabakatında olduğu üzere, bir aracı olarak son derece kıymetli rol oynadı. Ayrıyeten Ruslar diledikleri üzere Türkiye’ye girip çıkabiliyor birebir biçimde mallar da her iki tarafa girip çıkıyor… Münasebetiyle bu ilgi Kremlin açısından işlevsel” diye konuştu.

Rusya yeraltı dünyasındaki değişim neden büyük tehlike?

Raporda, Ukrayna’yı işgali nedeniyle yaptırımlara gaye olan Rus devletinin kendine kaynak sağlamak, yurtdışında faaliyet göstermek için yollar aradığı, bunun için de yeraltı dünyası ile bağlarını güçlendirerek daha kurumsal bir hale getirebileceği belirtiliyor. Bunun sonucunda Rusya’daki organize cürüm örgütlerinin ülke dışındaki ağlarının da dönüşmekte olduğuna işaret edilerek “Bu, hem Rusya’nın komşularını hem de global dünya tertibini yeni tehlikelerle karşı karşıya getirebilir. Riskler, daha büyük olamazdı” uyarısı yer alıyor.

Rusya’da yaşanması olası iki senaryo bulunduğuna, her iki senaryonun da önemli riskler barındırdığını anlatan Mark Galeotti, şunları kaydetti:

“Ya bu çetelerin Rusya içinde daha fazla güç ve alan kazanmak için yürütecekleri çaba karşısında devlet çok zorlanacak ve ülke daha büyük bir kaosa sürüklenecek, yani sokaklar tekrar şiddet patlamalarına sahne olacak ya da organize kabahati milletlerarası ticaretinin hayati bir aracı olarak gören devlet yeraltı dünyasına hükmetmeye, yönelecek. Mafya ile devlet ortasındaki uçurum kapanacak. Çeteler mi daha çok güçlenmiş olacak yoksa devlet mi mafyalaşmış olacak… Sonuçları itibariyle bunun çok da büyük bir değeri kalmayacak. Her iki senaryo da yalnızca Rusya ve Ruslar için düzgün değil, tıpkı vakitte bölge ülkeleri, global sistem için tehlikeli.”

GI-TOC raporunda ayrıyeten Putin’in Ukrayna’ya başlattığı savaş sonrasında Rus güvenlik kurumlarında yaşanan yozlaşmaya da yer veriliyor, “apoletli kurt adamların” yine doğuşuna işaret eden gelişmelerin yaşandığı kaydediliyor. “Apoletli kurt adamlar” ya da “üniformalı kurt adamlar” tarifi, 1990’lı yıllarda Sovyetler Birliği’nin çöküşünü izleyen süreçte Rusya’nın sürüklendiği kriz ve kaos devrine damgasını vurmuştu. Bu tarif, para karşılığında oburların kabahat işlemesine göz yuman yahut şahsen organize hata örgütlerini kuran ya da içinde yer alan emekli ve misyondaki polisler, güvenlik yetkilileri için kullanılıyordu.

Türkiye gecikmeden gayrete odaklanmalı

Türkiye de son yıllarda organize cürüm örgütleri, mafya-siyaset alakalarına ait skandallarla sarsılıyor. Evvel ülkenin önde gelen mafya önderlerinin cezaevlerinden tahliye edildiği, arka arda yolsuzluk skandallarının patlak verdiği bir süreç yaşandı. Mayıs ayındaki seçimlerden itibaren de, yargıda rüşvet tezleri gündeme damgasını vururken, neredeyse her gün bir hata örgütü ya da şebekenin çökertildiği, hatta ortalarında memleketler arası mafya başkanlarının de bulunduğu operasyonların düzenlendiği duyuruluyor.

Ancak Türkiye’nin son devirde yürüttüğü operasyonlarda, ülkede faaliyet gösterdikleri tez edilen “Rus mafyasının güçlü aktörlerinin” ne ölçüde maksat alındığı, önümüzdeki süreçte alınıp alınmayacağı bilinmiyor.

Güvenlik uzmanı Galeotti, polisin büyüyen organize cürüm tehlikesi ile tek başına uğraş edemeyeceğini kaydetti. Fotoğraf: picture-alliance/dpa

Mark Galeotti ise gecikmeksizin mücadaleye odaklanılması gerektiğine işaret ediyor. Gün geçtikçe artan risklerin gözardı edilmemesi gerektiğini söyleyen Galeotti, “Sorun gitgide büyüyor, Türkiye’de yeterlice kök salmalarına, pozisyonlarını sağlamlaştırmalarına müsaade vermeden gayrete odaklanmalı. Rus mafyasının siyasetçiler, yargıçlar, polislerle bir tıp ilgiler ağı örerek pozisyonunu sağlamlaştırmasına müsaade verirseniz, sorunu çözmeniz çok daha zorlaşır” dedi.

Türkiye’ye “milli güvenlik sorunu” uyarısı

Mark Galeotti’ye nazaran organize kabahatlerle çabada öncelikle yolsuzlukla uğraşa odaklanılması gerekiyor. “Organize kabahatlerde yolsuzluğun her daim kuvvet çarpanı olduğunu kabul etmek gerekiyor. Bu nedenle yolsuzluğun önlenmesini önceliklendirmek gerekiyor” diyen Galeotti ayrıyeten Türkiye’nin bu alanda memleketler arası işbirliğini güçlendirmesinin de değerli olduğunun altını çizdi.

Güvenlik uzmanı, “Modern organize hata örgütleri, ulus ötesi bir tertiptir ve buna karşı yürütülecek çaba son derece çetindir. Şayet hakikaten de yalnızca alt seviyedekileri değil de başkanları yakalamak ve en güçlü çeteleri ortaya çıkarmak istiyorsanız, milletlerarası alanda işbirliği yapmak zorundasınız, yoksa bunu başaramazsınız” diye konuştu.

Rus mafyasının faaliyetlerinin bir ulusal güvenlik sorunu olarak görülmesi gerektiğini savunan Galeotti, uğraşta istihbarat ünitelerinin de faal bir biçimde yer alması gerektiğini söyledi.Fotoğraf: Fotolia/OleGunnar

Rus kabahat örgütlerinin salt organize cürümler kapsamında değerlendirelemeyeceğini de söyleyen Galeotti, “Rus devleti ile organize kabahat örgütleri ortasında günümüzde çok yakın bir ilgi mevcut, Rus devletinin organize hataları bir araç olarak kullandığına dair çok somut örnekler var, bu nedenle bu sorun tıpkı vakitte da bir ulusal güvenlik sorunudur” dedi.

Güvenlik uzmanı bu nedenle organize cürüm örgütlerinin oluşturduğu tehdide karşı birebir vakitte istihbarat ve istihbarata karşı koyma üniteleriyle de çaba yürütülmesi gerektiğini savundu, “Çünkü sorun şu ki, dünyadaki hiç bir emniyet teşkilatı tek başına organize cürümle çaba edebilecek kaynaklara, yetkinliklere sahip değil. Ve kelam konusu olan ulusal güvenlikse işte orada kaynaklarınızı bu tehdidin önlenmesine yönlendirme iradesini de göstermeniz gerekir” görüşünü kaydetti.