6 Şubat Kahramanmaraş sarsıntılarının çabucak sonraki günü… Türkiye Personel Partisi’nin (TİP) Kadıköy’ün Bahariye Caddesi’ndeki İstanbul Vilayet Başkanlığı’nda hummalı bir yardım faaliyeti yürütülüyor. Kurulan kriz masasında çok sayıda partili genç, sarsıntıdan etkilenen 11 ile yardım ulaştırabilmek için ağır bir faaliyet içinde. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) partiyi temsil eden milletvekilleri de başka partililer ile birlikte zelzele bölgesine süratli bir formda hareket ediyor. TİP’li gençler, yardım çalışmalarına uzunca bir müddet, neredeyse hiç orta vermeden devam ettirdi.
Deprem sonrası yardım faaliyetleriyle dikkatleri üzerine çeken TİP, aslında son bir yıldır toplumun sol ve muhalif bölümlerinin yakın takibinde. Partiye ilginin, milletvekilerinin meclis performansı ile birlikte artmaya devam ettiği gözlemleniyor. Pekala bu ilginin asıl sebebi ne? Kimler, niye TİP’e yakınlık duyuyor? Sorunun karşılığını ararken telefonumuza karşılık veren partinin gazeteci kökenli milletvekili Ahmet Şık, TİP’e yönelik ilginin kaynağını toplumun HDP’yle CHP ortasında adressiz kalmış, mecburiyetleri üzerinden tercihte bulunan bir yurttaş topluluğunun yeni bir alternatif bulması ve bunun yarattığı heyecan ile açıklıyor:
“Yola çıkarken temel fikrimiz bu sıkışmışlığın içindekilere adres olacak, aidiyet hissi yaratacak bir siyasal yapı inşa etmek gayesiydi. Biz oradan buradan ‘seçmen çalalım’ kederiyle değil, kararsız olan, mecburiyetlerinin kendisini çürüttüğü, kendine yer bulamayan insanları bir ortaya getirecek ve isimleri anılan partiler ve seçmen topluluğu ortasında köprü olabilecek bir partiyi var etmek, sosyalist siyaseti kitleselleştirmek telaşıyla yola çıktık. Bunda da kısmen başarılı olduğumuzu söyleyebilirim. Fakat bunu somut manada bize kocaman bir oy ya da onlarca vekil kazandıracak bir tezle söylemiyorum.”
Yeşil Sol Parti’den sert eleştiriler
TİP’in içinde yer aldığı Emek ve Özgürlük İttifakı’nın ortak listesiyle 14 Mayıs seçimlerine girmek yerine kendi logo ve adayları ile katılma kararı ise farklı siyasi kısımların yansısını çekti. Bunun mümkün sandalye sayısını azaltabileceği söylendi. Yaşanan uzun tartışmalar sonrası ittifak içinde “partilerin birbirlerinin vekil çıkarmasını engellemeyecek formda kendi isim ve listeleriyle seçime katılabilmesi” konusunda mutabakata varıldı.
Ancak varılan uzlaşmaya karşın TİP’e ittifak içinden gelen yansılar devam etti. Eski Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Gültan Kışanak, geçen günlerde Yeni Hayat Gazetesi’ndeki yazısında “Ortak cumhurbaşkanı adayı yok. Ortak seçim listesi de olmayacaksa, bu ittifak artık bir seçim ittifakı niteliğinde değildir. HDP’nin ve bu seçime girecek olan Yeşil Sol Parti’nin de Kürt sosyalistler, yurtseverler ve Türkiye sosyalist hareketinin ortak partisi olduğunu da hatırlatmak isterim” sözlerini kullandı. “Meclis’te tek sosyalist parti TİP değil” diyen Kışanak, TİP’in hem ittifak içinde yer alıp hem de kendi logosuyla seçimlere girmek istemesinin ittifakın vekil sayısını azaltacağı, bu durumun ise iktidarın işine yarayacağı eleştirisini yöneltti.
Bu tenkitlere HDP’nin cezaevindeki eski Eş Genel Lideri Selahattin Demirtaş da katıldı. Demirtaş, Twitter hesabından “Uzun tartışmalar ve değerlendirmeler sonucunda, Emek ve Özgürlük İttifakı’nın seçime nasıl gireceği artık netleşti. Herkes, hepimiz görüşlerimizi paylaştık. Bundan sonrası ortak karara hürmet duymak, takviye vermektir. Türkiye Emekçi Partili arkadaşlarımıza, İttifak çatısı altında kendi amblemleriyle girecekleri seçimde muvaffakiyetler diliyoruz. Bizler de daima birlikte, Yeşil Sol Parti’yi en az 100 milletvekiliyle Meclis’e göndermek için canla başla çalışıyoruz” açıklamasını yaptı.
“TİP’in yüzde 1’lik oy oranı var”
Peki TİP’in kendi listesi ve logosu ile seçimlere katılması Yeşil Sol Parti’nin vekil sayısını tesirler mi?
Siyaset Bilimci ve Toplumsal Tesir Araştırmaları (TEAM) analisti Nezih Onur Kuru, Emek ve Özgürlük ittifakı içindeki tartışmayı değerlendirirken partilerin oy oranlarını dikkate almak gerektiğini söylüyor. Kuru, “HDP’nin yaklaşık yüzde 10’luk bir oyu, TİP’in ise yüzde 1’lik oyu var. Birebir vakitte bu iki parti CHP’den de oy aldığı için CHP’nin de yüzde 25’lik oyunu eklemek gerekiyor. Yani aslında bu üç partinin totalde yüzde 36’lık bir oy havuzu var. TİP, bunun dışında yeni seçmen ekleyemiyor buraya” diyor.
Kuru, “TİP’in oy aldığı alan aslında CHP ve HDP seçmeninden öteki bir alan değil. Münasebetiyle ortak listede yer almayıp kendi listesiyle yer alması nedeniyle HDP’den oy alıp vekil sayılarını düşürme ihtimali kuvvetli. TİP’in oy oranı yaklaşık yüzde 1 üzere görünüyor. Öteki anketlerde de yüzde 2’yi geçtiğini görmedim. Doğal ki yeni bir parti için, hele ki Türkiye’deki milliyetçi, muhafazakâr, baskıcı, ceberut ortamda sosyalist argümanlarla ortaya çıkan bir partinin yüzde 1 oya ulaşması çok değerli bir şey” saptamasını yapıyor.
TİP’ten Kışanak ve Demirtaş’a cevap
TİP 49 vilayet ve 52 seçim bölgesinde seçimlere kendi listeleriyle girecek. Partinin aday listeleri de aşikâr oldu. Pekala TİP seçime kendi listesi ile girmekte neden ısrarlı? Kışanak’ın, Demirtaş’ın tenkitlerine TİP üyeleri nasıl bakıyor?
Özgürlük ve Dayanışma Partisi’nin ismi Sol Parti olarak değişmeden evvelki son eş genel liderlerinden Bilge Seçkin Çetinkaya, artık TİP’in birinci sıradan Tekirdağ milletvekili adayı.
Yeşil Sol Parti’den gelen tenkitleri yanıtlayan Çetinkaya, “Sosyalizmi kimse TİP’ten öğrenecek değil. Buna da eyvallah. Fakat aslında TİP yalnızca bize anlatmıyor bunu. Dönüyor, anlaşılır bir lisanla bizim dışımızdaki insanlara anlatmaya çalışıyor. Bu anlaşılıyor, bizim beklediğimizin çok üstünde karşılık buluyor. Yani beşerler o kadar çok aday adayı olmak için başvurdular ki” diyor.
İslami hassasiyeti olanlar da TİP’te
TİP, vekil adaylarını belirlerken toplumun farklı kesitlerine ulaşmaya çalıştı. Sol, sosyalist fikre yakın ama İslamî hassaslıkları olan kimi isimler de parti için çalışıyor. Onlardan birisi de evvelden Anadolu Üniversitesi İlahiyat ve Anadolu Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu İdaresi kısımlarında eğitim gören Ali Haydar Öztürk. İzmir 2. bölge 10’uncu sıradan milletvekili adayı olan Öztürk’e nazaran, bugün kendisini solcu olarak, sosyalist olarak nitelendiren bir insanın en çok karşı durduğu ekonomik tertip kapitalizm. Öztürk, İslami hassasiyetleri ile TİP’te yer almasını bu noktadan açıklıyor:
“Bugün hiç kimse bana diyemez ki, Kur’an-ı Kerim, kapitalizmin yanındadır. Bunu hiç kimse argüman edemez. Yani şu an sağ görüşlü olan şahıslar de dahil olmak üzere. ‘Kur’an-ı Kerim sosyalisttir’ demiyorum. Zira Kur’an-ı Kerim’in inmiş olduğu çağla sosyalizmin terim olarak literatüre girdiği çağ ortasında vakit farkı var. Lakin temel temel olarak hangisine daha yakın, hangisini içinde barındırıyor dersek İslamiyet, sosyalizmin nüvelerini içinde barındırıyor.”
Öztürk, TİP’in toplumun her kesitine hitap eden bir programı, bir tüzüğü olduğunu, takımların da yeniden toplumun çeşitli kesitlerini temsil ettiği kanısında:
“Aramızda muhafazakârlar da var. Ortamızda ateistler de var, daha evvel toplumsal demokrat partilerde gayret etmiş, şu an TİP’e katılmış arkadaşlarımız, sendikacılar, personel liderlerimiz var. Sanat dünyasının tanınmış isimleri var, bunun yanında LGBTİ +’lar var. Yani herkesin kendisini, kendi hayat görüşünü, kendi dünya görüşünü tabir etmesine imkan tanıyan bir parti.”
Trans aktivist Esmeray Özakti vekil adayı
LGBTİ+ bireyler de hem parti içinde ağır bir formda çalışmaya devam ediyor hem de kendilerine aday listelerinde yer buluyor. Trans aktivist ve tiyatrocu Esmeray Özadikti de onlardan biri. İstanbul 2’nci bölge 3’üncü sıradan aday.
LGBTİ+ aktivisti Gizem Karaköçek, TİP’in aslında hareketin bir özne olarak direkt mecliste kelam söyleyebilecek pozisyonda olmasını değerli buluyor. Karaköçek, “Esmeray bugün, LGBTİ+’ların tam karşısında duran, nefret telaffuzlarını örgütleyen ve mitinglerini örgütleyen AKP adayı ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun karşısında yarışıyor. Esmeray birebir bölgeden milletvekili olarak meclise girerse, hakikaten tarihi bir manası olacak” diyor.
TİP’in oy oranı gayesi yüzde 3
“Türkiye’deki gençlerin bayanların, LGBTİ+’ların, işçilerin ve bu zulüm periyoduyla hesaplaşmak isteyenlerin Meclis’te TİP ile de temsil edilmesini istiyoruz” diyen Ahmet Şık, oy oranı maksatlarının yüzde 3 olduğunu söylüyor. Bunun hem Hazine yardımı almak açısından kıymetli olduğunu hem de Türkiye’deki sol için ruhsal bir eşik manasına geldiğini söyleyen Şık, şöyle devam ediyor:
“Türkiye’de seçmen sayısına baktığımızda küçük olabilir lakin Türkiye Emekçi Partisi’nin bulunduğu yer, konum, gücü, tesiriyle kıyasladığımızda büyük de bir amaç. Birtakım anketler buna yaklaştığımızı gösteriyor. Türkiye’de Hazine yardımı almayı da öngören bir gayenin ahlaki bir zahmeti yok. Bir sefer o aslında yurttaşların vergilerinden partilere dağıtılan bir hisse. Aslında doğrusu da budur.”
Şık, kelamlarını “Bizim mecliste olmamız, Erdoğan sonrası devirde anayasada, ülkenin gidişatında kelam sahibi olmamız, kırmızı çizgilerimizi ortaya koymamız tahminen de en önemlisi” diye sürdürüyor.
DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?
Her şeyin başladığı an! Suikast girişiminin ardından Japon Başbakan meydan okudu: Sokaktaki konuşmalarımı sürdüreceğim
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.