Saruhan Oluç: Yeni bir periyoda girdik, artık 2019’da değiliz

Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti) Küme Başkanvekili Saruhan Oluç, 2024’te yapılacak lokal seçimlerde takip edecekleri siyasete partinin yeni idaresinin karar vereceğini lakin artık yeni bir periyoda girildiğini ve 2019’da olunmadığını belirtti. Oluç, Anayasa için ise “bütünlüklü bir değişim” olması durumunda Meclis’teki tüm partilerle ortak çalışılabileceğini belirtti.

Seçim sonuçlarının gerek Millet İttifakı gerekse Yeşil Sol Parti (YSP) çatısı altında seçime giren Halkların Demokratik Partisi (HDP) açısından yansımaları tartışılmaya devam edilirken, Oluç ortalarında DW Türkçe’nin olduğu küçük bir küme gazetecinin hem son seçimler hem de gelecek sene Mart ayında yapılması planlanan mahallî seçimler ve anayasa tartışmaları ile ilgili sorularını yanıtladı.

HDP, Anayasa Mahkemesi’nde (AYM) devam eden kapatma davası nedeniyle son seçimlere Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi çatısı altında girme kararı almış fakat istediği sonuca ulaşamamıştı. Yeşil Sol Parti, sonbaharda harikulâde kongreye hazırlanırken, eş liderler Pervin Buldan ve Mithat Sancar ise tekrar aday olmayacak.

Oluç, seçim sonuçlarını ayrıntılı bir biçimde ilgili konseylerde ele aldıklarını belirterek şöyle konuştu:

“Çok açık bir öz tenkit süreci yaşıyoruz. Bütün konuşulanları da tutanak altına alıyoruz. Sonucunda rapor çıkacak. Önümüzdeki periyoda yani hem lokal seçimlere hem sonrasına dair kıymetli sonuçlar çıkıyor. Esaslı eksiklerimizin olduğunu da fark ettik.”

Bu eksikliklerin neler olduğunun sorulması üzerine milletvekili adaylarının belirlenmesi sürecini örnek gösteren Oluç, seçimlerdeki adaylık konusunu daha esaslı biçimde çözecek yolların arayışında olduklarını ve lokal seçimlerde de mümkün olan en geniş formda yerellerin görüşlerinin alınması gerektiğini kaydetti.

HDP eski Eş Lideri Selahattin Demirtaş’ın etkin siyaseti şu an için bıraktığını açıkladığının hatırlatılması üzerine ise Oluç, şunları söyledi:

“Tabii nasıl devam edeceğine kendisi karar verecektir lakin en azından ben onun geçmişteki bir çalışma arkadaşı olarak bu türlü bir tavrın bizim hislerimize ve gereksinimlerimize karşılık vermediğini bilmesini isterim. Elbette ki tenkitlerini okuduk, kimi tenkitlerin daha sertini bizler söyledik. Genel olarak baktığımızda bizim partinin şu ana kadar söyledikleriyle örtüşen noktaları da var. Ancak umarım bu tavrını değiştirir.”

HDP kendi adayını mı çıkarmalıydı?

Seçimlerden sonra Millet İttifakı içindeki birtakım yetkililerden HDP’nin kendi adayını çıkarması durumunda daha yeterli bir sonuç alınabileceği yorumları yapılmıştı.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Küme Başkanvekili Özgür Özel, geçtiğimiz haftalarda gazeteci İsmail Saymaz’a açıklamasında “HDP’nin aday çıkarmaması CHP ile HDP’nin ortak stratejisi değildi. Bugün anlaşılıyor ki yanlışmış. HDP aday çıkarsaymış bizim için daha avantajlı olurmuş” demişti.

Oluç, bu görüşü savunanların iki kümede toplanabileceğini, birincisinin HDP’li olup da “İlk çeşitte aday çıkarsaydık ikinci cins için daha avantajlı duruma gelirdik’ diyenler olduğunu söyleyerek, bunun kendi içlerindeki tartışmasının sürdüğünü belirtirken şöyle konuştu:

“Burada iki yaklaşımımız vardı. Bir tanesi bu sistemin değişmesinin değerli olduğunu düşünüyorduk. Yani Tayyip Erdoğan sıkıntısı olarak bakmayıp, bu sistemin değişmesi gerektiği için bir taktik adım attık. İkincisi de birinci çeşitte kaybedilmesi durumunda bizim adayımız yüzünden kaybedildi sorununun öne çıkacağını ve bu faturanın da temel itibariyle HDP’ye kesileceğini düşünüyorduk.”

Oluç, ikinci kümedeki yani HDP dışından bu mevzuyu dillendirenlerin de bulunduğunu anımsatarak, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Ben bunu vahim görüyorum. Zira HDP birinci cinste aday çıkarsaydı ve kaybedilseydi o bireyler yeniden HDP’yi suçlayacaktı. HDP’yi değil yalnızca Kürtleri suçlayacaktı. Kürtler oy vermedi onun için kaybettik diyeceklerdi. Ve bu çok büyük haksızlık olacaktı.”

Oluç, HDP dışından olup “aday çıkarsalardı” diyenlerin açıklamalarını not ettiklerini tabir ederek, “Önümüzde yeni seçimler olacak. O vakit elbette ki bu notları da hafızamızdan indireceğiz masanın üstüne” diye konuştu.

Yerel seçimlerde tavır ne olacak?

HDP’nin 2019’daki lokal seçimlerde birtakım kentlerde aday çıkarmama kararı Ankara ve İstanbul’u CHP’nin kazanmasında değerli etkenlerden biri olmuştu.

Oluç, 2024’teki lokal seçimlerdeki tavırlarının ne olacağına ait sorular üzerine ise şimdi kongre sürecinin tamamlanmadığını ve bu tavra ait karar alıcıların yeni eş liderler ile yeni idarenin olacağını belirterek, şunları kaydetti:

“Dolayısıyla biz şu anda bir mahallî seçim tartışması içinde değiliz. Fakat hazırlıklarımıza başladık bir taraftan da. Tüm bu toplantılarımızı da lokal seçimler gözüyle de yapıyoruz ki hazırlıklı olarak gidelim diye. Lakin onun dışındaki taktikler şu anda tartışılmıyor.”

Her seçimin kendi konjonktürü ve şartları olduğuna dikkat çeken Oluç, “2019’da biz niçin o taktiği uyguladık? Zira dedik ki o vakit genel seçimlere yanlışsız gidiliyor, erken seçim tartışmaları vardı. Münasebetiyle biz iktidarın egemenlik alanını bilhassa büyükşehirlerde daraltma taktiğini izledik” hatırlatması yaptı.

Esas itibariyle bir değişimin önünün açılması için o periyot o adımı attıklarını söyleyen Oluç, “Şimdi o devir bitti, kapandı. Yeni bir periyoda girdik. Bu periyodun siyasetleri, gereksinimleri neyse tartışılacak. Ona uygun olarak taktik adımlar atılacak. Yani 2019’da değiliz, bunu net olarak söyleyebilirim. Bu periyodun muhtaçlıkları neyse onlar tartışılacak, konuşulacak ve ona uygun taktikler geliştirilecek.”

Oluç, iktidarın Yeşil Sol Parti’ye yönelik yeni adımlar atıp atmayacağı ile ilgili yapılan birtakım tartışmaların anımsatılması üzerine ise ortada buna yönelik bir işaretin bulunmadığını bildirdi. Evvelden HDP, artık ise YSP’nin her vakit açıkladığı siyasetin gerisinde durduğunu söyleyen Oluç, şöyle konuştu:

“2019’da şöyle bir taktik yapacağız dedik ve ardında durduk. Sonuç da aldık. 2023’te şöyle bir siyaset uygulayacağız dedik ve yeniden gerisinde durduk. Gerisinde durmayanların yine bizi tartışma imkânı olmayacaktır. Alışılmış kimsenin ağzı torba değil, büzemezsiniz. Fakat inandırıcılığı yoktur artık.”

Oluç, her şeyin kamuoyu önünde açıkça konuşulmasından yana olduklarını da belirterek, “Politik taktiklerimizi her vakit olduğu üzere halkın gözü önünde kuracağız ve söyleyeceğiz. Herkesten de bunu bekleriz. Kimse bizden artık ya lakin şuranın kıymeti, buranın değeri üzere laflar söyleyerek politik adım beklemesin” dedi.

“Millet İttifakı siyasi yüreğe sahip değildi”

İktidarın YSP ve HDP’nin aday çıkarmama ve Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nu destekleme kararını seçim kampanya sürecinde kullanmasının sonuçlardaki tesiri de tartışılmaya devam ediliyor.

Oluç, Millet İttifakı’nın iktidarın bu husustaki taktiklerine “sağlam bir yanıt oluşturamadığını” söyleyerek, şöyle konuştu:

“Eğer iktidar kadar siyasi yüreğe sahip olmazsanız, örneğin Adalet Bakanı kapımızı çaldı ve Anayasa değişikliği için bir heyetle gelip dayanak istedi. Siz bu kadar siyasi hamasete sahip olmazsanız iktidar sizin bu cesaretsizliğinizi, tedirginliğinizi ve Kürt seçmene yönelik yararcı yaklaşımınızı elbette ki kullanır. Ve hakikaten kullandı. Bunu değiştirmenin yolu iktidarın bu tavrına karşı ‘hadi oradan’ demek tavrıydı. Millet İttifakı bunu yapamadı.”

Oluç, muhalefet için ortada “Bu ülkede yaşayan milyonlarca Kürt var. Kürt halkıyla birlikte yaşamak, eşit ve özgür şartlarda yaşamak sorununda siz bir iradeye sahip misiniz? olacak mısınız, olmayacak mısınız?” sorusunun bulunduğunu da kelamlarına ekledi.

CHP’deki iç değişim sancılarına ait soru üzerine ise Oluç, seçimin iki tipi ortasındaki siyaset farklılıklarına işaret ederek şu karşılığı verdi:

“14 Mayıs’ın akabinde ikinci tıpta CHP’nin çalışmasının temel yaklaşımı neydi? Dozu yükseltilmiş milliyetçilik. Bunu yaparak ikinci tipi kazanacağını düşündü. Bunu artık neden söylüyorum? Bireyler değişebiliyor fakat zihniyet kolay kolay değişmiyor. Yani bu ülkede dozu yükseltilmiş milliyetçilik yaparak yarış sürdürmek ve bu yarışı biz kazanırız diye düşünmek sanıyorum Türkiye’deki milliyetçi damarı gereğince anlamamış olmak demektir.”

Anayasa değişikliği tartışmalarına bakış nasıl?

Bu ortada seçimlerin sonlanmasıyla sonbahar aylarıyla birlikte Cumhur İttifakı’nın TBMM’de yeni bir Anayasa değişikliği sürecini başlatmak istediği belirtiliyor.

Oluç, bu haberlerin anımsatılması ve partisinin görüşünün sorulmasına karşılık ortada şimdi sunulmuş bir teklif bulunmadığını söyleyerek, geçmiş devirdeki başörtüsü ve LGBT üzere iki değişikliğin bütünsel olmayacağını kaydetti. Oluç, şunları söyledi:

“Eğer bir anayasa tartışması olacaksa bütünlüklü bir tartışma olmak durumunda. Yani bir husus, iki unsur cımbızlayıp bunu tartışmanın artık bir manası yoktur. Ortada bir sürü tartışılması gereken husus varken yalnızca iki adedini çıkartıp getirmek 12 Eylül Anayasası’na yeni yamalar yapmaya devam etmek manasına gelir.”

Oluç, iktidarın nitekim “artık sivil ve demokratik bir anayasa yapmak gerek” demesi durumunda o vakit hususun daha önemli ele alınabileceğini belirterek, yüklü sağ olan bir Meclis’ten beklentilerinin ne olduğu sorusuna ise şu karşılığı verdi:

“Bu bahse şöyle bakmak lazım. Anayasa dediğimiz şey toplumun çok büyük bir çoğunluğunu kapsamalı ve kucaklamalıdır esasen. Yani yeni bir toplumsal mukaveledir aslında. Münasebetiyle şöyle bakacak olursak Meclis’in şu çoğunluğu ya da bu çoğunluğu anayasa yapsın diye bakacak olursak işin içinden çıkılamaz. Olması gereken iktidarıyla muhalefetiyle herkesin oturup yeni bir anayasa yapma konusunda bir irade göstermesidir.”

Meclis’in çoğunluğunun muhafazakâr olduğunu hatırlatan Oluç, “Ama bu toplumun da tıpkı vakitte bir aynasıdır yani, yansımasıdır sonuçta. O açıdan baktığımız için herkesin oturup birlikte bir demokratik anayasayı nasıl yaparız diye tartışması gerekir. Kimse ben yokum diyemez ve biz bunun yapılabilir olduğunu düşünüyoruz. Ancak ortaya nasıl bir sonuç çıkar, nelerde anlaşılır, nelerde anlaşılamaz bilmiyoruz” dedi.

Emek ve Özgürlük İttifakı içindeki tartışmalar

Oluç, seçime çok az bir müddet kala YSP üzere taban tarafından şimdi çok bilinmeyen bir partiyle yarışa girmenin de olumsuz tesiri olduğunu belirterek, Emek ve Özgürlük İttifakı ile ilgili durum için ise “Orada da yanılgılı bir gidiş olduğunun farkındaydık lakin değiştirilebilecek bir durum yoktu” diye konuştu.

Emek ve Özgürlük İttifakı içindeki HDP ile Türkiye Emekçi Partisi (TİP) ortak listeler konusunda görüş farklılığına düşmüş ve TİP’in kimi yerlerde farklı aday çıkarması nedeniyle seçimlerde oy kaybına uğrandığı yorumları yapılmıştı.

Oluç, genel olarak bakıldığında HDP’nin stratejik bir yol haritası bulunduğunu ve bunun Kürt siyasi hareketiyle Türkiye demokrasi güçlerinin ortak çabasına verilen ehemmiyet olduğunu belirterek, “Stratejik olarak baktığımızda bu ortak çaba anlayışından uzaklaşmamız kelam konusu olmaz. Bu paradigmada bir değişiklik olmaz. Lakin bunun bugünkü konjonktüre uygulanmasında kusur yapıldığı için bugün bu tartışılır hale geldi. Yanılgı ise Emek ve Özgürlük İttifakının aslında bir çaba ittifakı olarak ortaya çıkmış olması lakin bunun bir seçim ittifakı olarak algılanmış olmasından kaynaklanıyor.”

Oluç, vekil kaybı üzere birtakım aksiliklerin ötesinde ittifakla ilgili sorunu şöyle gördüğünü belirtti:

“En kıymetlisi bu paradigmanın sorgulanıyor olması ve yara almış olmasıdır. Türk ve Kürt halklarının ortak uğraşı ve eşit şartlarda bir ortada yaşaması ittifakı şu ya da bu parti için tehlikeye atılabilecek bir husus değildir. Lakin maalesef bu türlü bir yara almayla karşı karşıya kaldık. Bunu elbette ki telafi edeceğiz.”

Seçimlerdeki makus sonuçlardaki bir öbür etkenin YSP ile girildiği için sandık vazifelisi kasveti açısından yaşandığını söz eden Oluç, “Resmi sandık vazifelisi veremedik. Temel itibariyle müşahitlerle bu süreci sürdürdük. Burada önemli bir kasvet oldu” diye konuştu.

Oluç, Millet İttifakı’nın seçim ve sandık güvenliği açısından HDP’nin eksikliklerini doldurup doldurmadığı sorusuna karşılık ise “Millet İttifakı’nın rastgele bir boşluğu doldurduğunu biz görmedik. Doğrusu kendi boşluklarını bile dolduramadılar” karşılığını verdi.