DW Türkçe’nin alternatif adreslerine erişim manisi

İfade Özgürlüğü Derneği projesi EngelliWeb, Deutsche Welle’nin (DW) Türkiye’deki alternatif adreslerine erişimin engellendiğini açıkladı. İnternet sayfasında yer alan duyuruda, Radyo ve Televizyon Üst Şurası’nın (RTÜK), Deutsche Welle’nin Türkiye’de 1 Temmuz 2022 tarihinde erişime engellendikten sonra alternatif olarak kullanmaya başladığı dwturkce.com ve inspiredminds.de/tr adreslerinin Ankara 9. Sulh Ceza Hakimliğinin 2023/9903 ve 2023/9904 sayılı kararlarıyla erişime engellendiği belirtildi.

DW Türkçe’nin içeriklerine dwturkce1.com adresinden ulaşılabiliyor. Ayrıyeten VPN aracılığıyla da içeriklere erişmek mümkün.

RTÜK 72 saat tanımıştı

RTÜK 8 Kasım’da aldığı karara ait 10 Kasım’da yaptığı yazılı duyuruda, DW’nin alternatif adresleri için lisans müracaatında bulunması halinde faaliyetlerine devam edebileceğini belirterek bunun için kendisine 72 saat mühlet verildiğine dikkat çekmişti. Kelam konusu mühletin duyurunun yapıldığı 10 Kasım’dan itibaren başladığını kaydeden RTÜK, aksi halde alternatif adresler için de mahkemeden erişim yasağı talep edileceğini kaydetmişti.

Almanya’nın 32 lisanda yayın yapan memleketler arası yayın kuruluşu DW ile birlikte ABD’nin milletlerarası yayın kuruluşu Voice of America’nın (VOA) Türkçe yayınlarına lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle Türkiye’de erişim manisi getirilmişti.

DW Türkçe neden engellenmişti?

RTÜK, 2019’da yürürlüğe giren yönetmelikle internet yayıncılarına lisans alma kaidesi getirmiş ve akabinde Şubat 2022’de DW, VOA ve Euronews’in Türkçe yayınlarına müracaat için 72 saat müddet tanımıştı.

Euronews, haber sitesi üzerinden Türkçe canlı yayın yapmadığı ve manzaralı bülten yayınlamadığı için müracaattan muaf tutulmuştu.

RTÜK, VOA Türkçe ve DW için ise verilen müddette lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle yargı yoluna gitmiş ve bu çerçevede yargı yoluyla da memleketler arası program sağlayıcıların Türkiye’de lisans almasını talep etmişti.

Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği de lisans başvurusu yapmadığı gerekçesiyle 30 Haziran 2022’de VOA Türkçe ve DW’ye erişim mahzuru getirilmesine karar verdi. 1 Temmuz 2022 tarihinden itibaren de erişim pürüzü kararı uygulanmaya başlandı.

DW, yalnızca Türkçe servisinde değil öteki lisanlarda de canlı yayın ve manzaralı içerik butonlarını kaldırmadığı için Türkiye’de 32 lisan yayını ile birlikte erişime engellendi. VOA’in ise yalnızca Türkçe yayınları için erişim mahzuru kararı alındı.

DW Türkçe, engelleme kararının uygulanmasının akabinde içeriklerini okuyuculara ulaştırabilmek için dwturkce.com ve inspiredminds.de/tr alternatif adreslerini kullanmaya başlamıştı. DW Türkçe’nin içeriklerine VPN ve öteki usuller kullanarak da ulaşabilirsiniz.

DW neden lisans başvurusu yapmadı?

Lisans şartlarının Almanya’daki maddelerle uyumsuz olması ve sansüre yol açabileceği münasebetleriyle DW bu talebi yerine getirmedi.

İtirazını Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’ne taşıyan DW, Anayasa’nın 26 ve 28’inci hususları ile Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’nin (AİHS) düzenlediği söz ve basın özgürlüğü, ayrıyeten Anayasa’nın 36, 40 ve 141’inci unsurları ile AİHS’nin 6’ıncı unsurundaki adil yargılanma ve tesirli müracaat hakkının ihlal edildiğinin tespitini talep etti.

DW’nin Kurum Sözcüsü Carla Hagemann, DW’nin Almanya’daki yasal düzenlemeler nedeniyle RTÜK’e lisans başvurusu konusunda Türk hukukunun gereklerini yerine getiremediğine dikkat çekerek “Türk hukukunda lisans için yerine getirilmesi istenen şartlardan biri, DW’nin sorumluluğunun yüzde 50’si bir Türk vatandaşında olan bir hukukî kişilik oluşturmasıdır. Bu yayın sorumluluğunun diğer bir şahsa zamanı manasına geliyor. Kelam konusu talep, yayın içeriklerinin tüm sorumluluğunun DW yöneticisine ilişkin olduğunu ve bunun dışarıdan bir bireye devredilemeyeceğini öngören Deutsche Welle Yasası ile uyumlu değildir. Ayrıyeten RTÜK lisansı, Türk hükümetinin DW’nin içeriklerine sansür uygulamasına yol açabilir” açıklamasını yaptı.

“DW Türkçe yayınlarına devam edecek”

DW Türkçe Yayınlar Sorumlusu Erkan Arıkan da RTÜK’ün kararının basın özgürlüğü prensiplerini ihlal ettiğine dikkat çekerek teknolojik imkanların kısıtlamaların önüne geçebildiğine işaret etti. DW Türkçe’nin tarafsızlık çizgisindeki yayınlarına devam edeceğini belirten Arıkan, “Günümüzde dünyada bilgi ve haber alma özgürlüğünün önüne geçmek ilerleyen teknoloji sayesinde artık çok sıkıntı. Elimizdeki imkanlarla dünyada, Avrupa’da, Almanya’da ve Türkiye’de yaşanan gelişmeleri farklı bakış açılarıyla, art plan bilgileri ile okuyucularımıza, izleyecilerimize her vakit olduğu üzere farklı platformlarda aktarmaya devam edeceğiz” biçiminde konuştu.

HT,HS / TY,BÖ