DEM Parti’den Öcalan’ın tahliyesi için 7 teklif

BEĞENDİM

ABONE OL

News

MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli’nin “TBMM’de DEM Parti kümesinde PKK’yı lağvetmesi daveti yapma” karşılığında İmralı Cezaevi’ndeki PKK lideri Abdullah Öcalan’ın “umut hakkı”ndan yararlanabileceğini açıklamasının akabinde bundan sonra atılabilecek adımlar tartışılıyor.

Bahçeli, dün Meclis küme toplantısında “Şayet terörist başının tecridi kaldırılırsa gelsin TBMM’de DEM Parti kümesinde konuşsun, terörün büsbütün bittiğini, örgütün lağvedildiğini haykırsın. Bu dirayet ve kararlılığı gösterirse umut hakkının kullanımıyla ilgili yasal düzenlemenin yapılması ve bundan yararlanmasının önü de arkasına kadar açılsın” tabirlerini kullanmıştı.

Öcalan’ın bu türlü bir çağrıyı TBMM’den yapabilmesi için ise pratikte cezaevinden çıkması gerekiyor. Pekala, Abdullah Öcalan hangi kurallarda İmralı Cezaevi’nden çıkabilir?

Öcalan neden cezaevinden çıkamıyor?

Kenya’da 15 Şubat 1999 tarihinde yakalanan Abdullah Öcalan, birebir gün Türkiye’ye getirilmişti. İmralı Adası’nda kurulan özel mahkeme salonunda Ankara 2 Nolu Devlet Güvenlik Mahkemesince yargılanan Öcalan, 29 Haziran 1999 tarihinde mevt cezasına çarptırıldı. Kararda, “Kurduğu silahlı terör örgütü PKK’yı, aldığı kararlar ve verdiği buyruk ve talimatlarla sevk ve yönetim ederek devletin hakimiyeti altında bulunan topraklardan bir kısmını devlet yönetiminden ayırmağa matuf hareketleri gerçekleştirdiği sabit görüldüğünden hareketine uyan TCK’nun 125. hususuna nazaran mevt cezası ile cezalandırılmasına…” sözü yer aldı.

Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinde ise Türkiye, 2002 yılında idam cezasını kaldırdı. Bunun üzerine Öcalan’ın cezası da “ömür uzunluğu hapse” çevrildi.

Devlet Bahçeli’nin bahsettiği “umut hakkı”ndan yararlanması için artık kimi yasal değişiklikler yapılması gerekiyor. Zira Türkiye’de cezası idamdan ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına çevrilenler şartlı salıvermeden yararlanamıyor ve ömürleri boyunca cezaevinde kalmak zorunda. Lakin Cumhurbaşkanı tarafından bir af çıkarılması durumunda Öcalan tahliye edilebilir. Bunun dışındaki seçenekler için de kanunların değiştirilmesi gerekiyor.

Terörle Çaba Kanunu’ndaki engel

DEM Parti Hukuk ve İnsan Hakları Kurulu Eş Sözcüsü, Avukat Öztürk Türkdoğan’a göre, temelde iki kanunda değişiklik yapılması gerekiyor.

Türkdoğan, bunlardan birincisinin Terörle Uğraş Kanunu’nun (TMK) “koşullu salıverme” başlıklı 17’inci hususu olduğunu söyledi.

Maddenin 4’üncü fıkrasında, “Ölüm cezaları, 14/7/2004 tarihli ve 5218 sayılı Kanunun 1 inci hususu ile değişik 3/8/2002 tarihli ve 4771 sayılı Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Ait Kanunla müebbet ağır mahpus cezasına dönüştürülen terör suçluları ile mevt cezaları ağırlaştırılmış müebbet ağır mahpus cezasına dönüştürülen yahut ağırlaştırılmış müebbet ağır mahpus cezasına mahkum olan terör suçluları şartlı salıverilme kararlarından yararlanamaz. Bunlar hakkında ağırlaştırılmış müebbet ağır mahpus cezası ölünceye kadar devam eder” deniliyor.

Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanun

Türkdoğan, ikinci olarak 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanunu’nun altı hususunda değişiklik yapılması gerektiğine işaret etti.

Türkdoğan’a nazaran bunlardan birincisi, ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasının infazını düzenleyen 25’inci husus. Bu husus, ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası alanların tek kişi kalacağı, günde sadece bir saat havalandırmadan yararlanacağını, 15 günde bir yakınlarıyla görüşmesini ve dışarı çıkması için rastgele bir müsaade verilemeyeceğini düzenliyor. Lakin Öcalan, 2019’dan bu yana yakınlarıyla yahut avukatlarıyla görüştürülmüyor.

Koşullu salıvermeyi düzenleyen yasanın 107’inci hususunun ikinci fıkrası, ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına çarptırılanların 30 yılını cezaevinde geçirmeleri halinde şartlı salıvermeden yararlanmasına imkan tanıyor. Lakin hususun 16’ıncı fıkrası, devletin güvenliğine ve anayasal sisteme karşı cürümlerin örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi durumunda ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına mahkumiyet halinde şartlı salıverme kararlarının uygulanmayacağını düzenliyor.

Özel infaz tarzlarını düzenleyen 110’uncu unsur ise infaz yargıcına birtakım mahkumlara hafta sonu müsaade verme yetkisi öngörüyor. Lakin terör faaliyeti kapsamında mahkum olanlar bu haktan yararlanamıyor.

Abdullah Öcalan’ın cezaevinden çıkmasının önündeki bir öbür yasal pürüz de 5275 sayılı Kanun’un Süreksiz 2’inci hususu. Bu unsurda Terörle Uğraş Maddesi’ndeki düzenlemenin bir gibisi yer alıyor.

Bu düzenlemede, “14.7.2004 tarihli ve 5218 sayılı Kanunun 1 inci hususu ile değişik 3.8.2002 tarihli ve 4771 sayılı Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Ait Kanunla; mevt cezaları, müebbet ağır mahpus cezasına dönüştürülen terör suçluları ile vefat cezaları ağırlaştırılmış müebbet ağır mahpus cezasına dönüştürülen yahut ağırlaştırılmış müebbet ağır mahpus cezasına mahkûm olan terör suçluları, şartlı salıverilme kararlarından yararlanamaz. Bunlar hakkında, ağırlaştırılmış müebbet ağır mahpus cezası, hayatı boyunca devam eder” deniliyor.

Yasanın süreksiz 6’ıncı maddesince ağır bir hastalık, engellilik yahut kocama nedeniyle hayatını yalnız idame ettiremeyen 65 yaşını bitirmiş mahkumların cezası, kontrollü hürlük önlemi uygulanarak infaz edilebiliyor. Bu kontrollü hürlük önlemleri ortasında cezayı konutunda çekme uygulaması da var. Lakin terör suçluları bu haktan da yararlanamıyor.

DEM Parti, bu unsurun de Öcalan lehine değiştirilmesini istiyor.

Diğer yandan ayna yasa uyarınca, yetmiş yaşını bitirmiş bireylerin mahkûm oldukları 4 yılını da infaz yargıcının kararı üzerine konutunda çekebiliyorlar. Fakat bu haktan yeniden terör mahkumları yararlanamıyor.

DEM Parti hukukçuları, yeniden süreksiz 9’uncu unsurun 6’ıncı fıkrasının da değiştirilmesini talep ediyor.

Öztürk Türkdoğan: Umut hakkı mühletinin belirlenmesi gerek

DEM Parti Hukuk Komisyonu Eş Başkanı Öztürk Türkdoğan, DW Türkçe’ye değerlendirmesinde AİHM kararının ardından Avrupa Birliği Bakanlar Komitesi’nin “umut hakkı” konusunda 19 Eylül’de Türkiye’ye kimi tavsiyelerde bulunduğuna dikkat çekti.

Bakanlar Komitesi’nin Türkiye’den umut hakkı kapsamında yasal düzenleme istediğini anlatan Türkdoğan, “Terörle Mücadele Kanunu ve İnfaz Kanunu’ndaki o kararların kaldırılması yetmez. Türkiye’nin umut hakkı kapsamında bir müddet belirlemesi gerekiyor. Örneğin AİHM buna 25 yıl demiş. En optimist olarak ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına çarptırılanlar 25 yılda tahliye edilir denilebilir. Yahut kalan 5 yılını açık cezaevinde yahut konutunda geçirmesi düzenlenebilir. Bunu düzenleme yetkisi taraf devlete ilişkin. O yüzden bu hususlar düzeltildikten sonra umut hakkının düzenlenmesi gerekiyor” dedi.

Avukat Türkdoğan, bunun yanı sıra şu an mükerrerlerde ağırlaştırılmış müebbetin infazının 40, öbür ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezalarında ise 36 yıl olduğuna işaret ederek “Kimse bu müddette cezaevlerinde kalamaz. Burada da ıslahat yapılması lazım. Devlete karşı yahut bireylere karşı kabahatlerde bu mühletlerin düzeltilmesi ve indirilmesi gerekir” diye konuştu.

Umut hakkı nedir?

Devlet Bahçeli’nin açıklamasında işaret ettiği “umut hakkı” ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına mahkum edilen mahkumların makul müddetler boyunca gösterdikleri düzgün hal ve davranışları göz önünde bulundurularak kanunla belirlenmiş kaideler dahilinde şartlı salıverilme olasılıklarının değerlendirilmesini kapsıyor.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM), umut hakkı kapsamındaki birinci içtihadı 9 Temmuz 2013 tarihli “Vinter ve Başkaları – Birleşik Krallık” kararıyla verilmişti. AİHM, Vinter kararında bu süreyi 25 yıl olarak belirlemişti.

AİHM, 2014 yılında Abdullah Öcalan lehine bir karara atmıştı. Bu kapsamda AİHM İkinci Kısım, 18 Mart 2014 tarihinde “Öcalan (No.2) – Türkiye” kararında Öcalan’ın ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasının şartlı salıverilme hakkı olmaksızın infaz edilmesi nedeniyle Kontratın 3’üncü unsurunun ihlal edildiğine karar vermişti. AİHM’in Vinter kararındaki 25 yıl müddetinin baz alınması halinde Öcalan’ın şartlı salıvermesinin 15 Şubat 2024’ten itibaren gözden geçirilmesi gerekiyordu. Lakin hukukçular, Türkiye’de mevcut infaz hukuku mevzuatındaki kararların, Öcalan’ın umut hakkından yararlanmasını engellediği görüşünde.

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?