Almanya’nın liste başı adayları Türkiye’ye nasıl bakıyor?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Başbakan Olaf Scholz liderliğindeki koalisyon hükümetinin dağılmasıyla 23 Şubat’ta erken seçime gidecek olan Almanya’da partilerin seçim kampanyaları başladı.

Siyasi partiler başbakan ve liste başı adaylarını ilan etti, fakat şimdi seçim programlarını açıklamadılar. Bu programların partilerin Aralık ve Ocak ayındaki kongreleri ve parti idarelerinin toplantıları ile birlikte yayımlanması bekleniyor.

Seçim kampanyalarında şimdiden dış siyaset ve savunma bahisleri değerli yer tutuyor. ABD’de tekrar lider seçilen Donald Trump sonrasında ABD ile alakaların geleceği, Ukrayna’ya siyasi ve askeri yardımlar, Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya ile tırmanan tansiyon ve NATO’nun geleceği, en hararetli tartışma mevzuları ortasında bulunuyor.

Ekonomik sakinlik, Alman şirketlerin karşı karşıya bulunduğu meseleler, istihdam için atılacak adımlar, güçte dönüşüm ve yeni vergi adımları, seçim kampanyasında öne çıkan öbür bahisler ortasında yer alıyor.

Avrupa Birliği’nin (AB) lokomotif ülkelerinden Almanya’da seçimlerde hangi partinin galip çıkacağı, ülkede nasıl bir koalisyon hükümetinin kurulacağı, Türkiye için de büyük kıymet taşıyor.

Almanya, Türkiye’nin AB’de en ağır siyasi ilgilere sahip olduğu ülkelerin başında yer alıyor. Ayrıyeten zordaki Türk iktisadı için de Almanya kilit pozisyona sahip. Çünkü Almanya, Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı, en kıymetli dış ticaret ortağı pozisyonunda bulunuyor.

Almanya’da bir sonraki koalisyon hükümetini kurmaya aday isimleri, liste başı adaylarını ve Türkiye ile münasebetlere yaklaşımlarını, DW Türkçe okurları için derledik:

SPD’nin adayı Olaf Scholz

Sosyal Demokrat Parti’nin (SPD) yine başbakanlığa aday gösterdiği Olaf Scholz, Aralık 2021’de 16 yıllık Angela Merkel periyodunun sona ermesinin akabinde başbakanlığı üstlenen isim olmuştu.

Scholz, 1958 doğumlu. Gençliğinde SPD’ye üye olan, hatta partinin gençlik teşkilatında Marksist kanadı destekleyen Olaf Scholz, hukuk eğitimini tamamladıktan sonra avukat oldu, 1998 yılında Federal Meclis’e milletvekili seçildi.

Siyasi mesleği boyunca Hamburg Eyaleti başbakanlığının yanı sıra federal seviyede çalışma ve maliye bakanlıklarını üstlenen Scholz, Willy Brandt, Helmut Schmidt ve Gerhard Schröder’den sonra Almanya’da başbakanlığı üstelenen dördüncü SPD’li siyasetçi.

Özgüvenli ancak tıpkı vakitte da kibirli olarak nitelendirilen Başbakan Scholz kendisini çalışkan, sonuç odaklı, bilgili bir pragmatist olarak görüyor.

Almanya’da 1970’li yıllardan sonra başbakanlar en az bir defa bu vazifeye yine seçildi. Scholz’a seçmen dayanağının gerilediğine işaret eden anketler ise SPD’li siyasetçinin tekrar başbakan olmasının, en azından şimdilik, güç olduğunu ortaya koyuyor.

SPD’li Başbakan Olaf Scholz.Fotoğraf: Annegret Hilse/REUTERS

Scholz başbakanlığı boyunca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile nizamlı diyaloğu sürdürdü hatta son periyotta Türkiye ile siyasi, ekonomik ve savunma sanayi alanındaki alakaların güçlendirilmesi istikametinde adımlar attı. Türk hükümetinin “fiili ambargo” olarak tanımladığı savunma sanayi ihracatı siyasetlerinde da değişime giden Scholz, Türkiye’ye uzun bir ortadan sonra silah ve askeri materyal satışına onay verdi, Eurofighter savaş uçağı satışı için teknik görüşmelerin başlatılmasına da yeşil ışık yaktı.

Hatta Scholz, Ekim ayındaki İstanbul ziyaretinde Türkiye ile “Hükümetlerarası İstişare” formatını uzun yıllardan sonra yine canlandırmayı planladıklarını açıkladı.

CDU’nun adayı Friedrich Merz

Ana muhalefetteki Hristiyan Demokrat Birlik’in (CDU) Genel Başkanı Merz, Alman muhafazakârların erken seçimlerdeki başbakan adayı.

Hristiyan Birlik partilerinin (CDU/CSU) oy oranını açık orta önde gösteren seçim anketlerine nazaran Merz, Almanya’nın bir sonraki başbakanı olmayan en yakın aday pozisyonunda.

1955 doğumlu Merz, en yaşlı başbakan adayı. 50 yıldır Alman siyasetinde etkin olan muhafazakâr siyasetçi, koyu bir Katolik ve batı Almanya’nın kırsal Sauerland bölgesinden bir avukat. Merz, dünyanın en büyük varlık idare şirketlerinden New York merkezli BlackRock’taki vazifesi dahil olmak üzere özel bölümde de uzun soluklu bir kariyere sahip.

CDU lideri Friedrich Merz.Fotoğraf: Ruffer/Caro/picture alliance

Friedrich Merz tıpkı CDU’lu eski başbakan Angela Merkel üzere Türkiye’nin AB’ye üyeliğine karşı lakin tıpkı vakitte jeostratejik pozisyonu nedeniyle Almanya-Türkiye bağlantılarına kıymet veriyor.

Basına yaptığı açıklamalarda “AB’ye üyeliği dışında her seçeneği konuşmaya hazırız” diyen Merz, yakın siyasi ve ekonomik alakalar istediğini söylediği Türkiye ile AB ortasında bir hür ticaret alanı oluşturulması teklifini lisana getirdi.

Merz, Türkiye’ye mesken sahipliği yaptığı mülteciler için daha fazla mali dayanak verilmesini savunan, yeni bir Mülteci Mutabakatı’nın müzakere edilmesinden yana olan bir siyasetçi.

Partisini daha muhafazakar bir çizgiye kaydıran Merz’ın liderliğindeki CDU’nun Haziran ayındaki Avrupa Parlamentosu seçimleri için hazırladığı seçim programında Avrupa için stratejik değere sahip Türkiye ile düzgün siyasi ve ekonomik alakaların ehemmiyetine vurgu yapılmış, “Şu anda AB’nin bedellerinden uzaklaşan Türkiye’nin bu nedenle AB’ye katılamadığı için ıstırap duyuyoruz” denilmişti.

Yeşillerin adayı Robert Habeck

Yeşiller, 23 Şubat genel seçimlerinde yarışacak liste başı adayı olarak 1969 doğumlu Robert Habeck’i belirledi.

Lübeck’te dünyaya gelen Habeck, Alman Lisanı ve Edebiyatı, İdeoloji ve Filoloji okuduktan sonra müelliflik ve çevirmenlik yaptı, Schleswig-Holstein Eyaleti’nde siyasete atıldı, Ocak 2018-Şubat 2022 tarihleri ortasında ise Yeşiller Partisi’nin eş başkanlığını yürüttü.

Scholz başbakanlığındaki koalisyon hükümetinde Başbakan Yardımcısı ve tıpkı vakitte Ekonomi ve İklim Bakanı olarak görev yapan Habeck, alamet-i farikası olan dağınık ve tıraşsız imajıyla mütevazı, cana yakın bir siyasetçi imajına sahip.

Robert Habeck, kamuoyu önünde yanılgılarını kabul etmekten çekinmeyen, pragmatik bir siyasetçi olarak ün yaptı. Hatta Yeşiller Partili siyasetçinin “yalın, anlaşılır ve içten konuşma üslubuyla kamuoyunda kibirli olarak algılanan koalisyon ortaklarını dengelediği” istikametinde değerlendirmeler yapıldı.

Yeşiller, Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki AKP hükümetine, Türkiye demokrasisinde yol açtığı gerilemeye yönelik en sert tenkitleri yapan partiler ortasında yer alıyordu.

Yeşillerin liste başı adayı Robert Habeck.Fotoğraf: appeler/dpa/picture alliance

Bununla birlikte Habeck, bakanlığı boyunca ekonomi ve güç hususlarında Türk Hükümeti ile diyaloğunu ve işbirliğini sürdürdü, Türkiye’ye ziyaret gerçekleştirdi, Türk mevkidaşlarını da Berlin’de ağırladı.

Örneğin Eylül ayında Türk Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ı Berlin’de ağırlayan ve Almanya-Türkiye Ekonomik ve Ticaret Paydaşlık Kurulu (JETCO) toplantısına mesken sahipliği yapan Habeck, iki ülke ortasında iktisadi ve bilhassa ticari bağları güçlendirmeyi hedeflediklerini açıkladı.

Habeck bu hafta da yeniden Berlin’de Türk-Alman Güç Forumu’na konut sahipliği yaptı, bu sefer de Türk Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ı ağırladı.

Yeşiller tıpkı SPD üzere Türkiye’nin AB üyeliğine en güçlü dayanağı veren siyasi partiler ortasında yer aldı ve uzun müddet olumsuz gelişmelere karşın üyelik müzakerelerine son verilmemesinden yana tavır takındı.

Yeşiller’in son seçimlerdeki seçim programında ise “Siyasi gayemiz, AB üyeliği için görüşmelerin tekrar başlatılmasıdır” tabirlerine yer verilmekle birlikte, bunun lakin Türkiye’de demokrasi ve hukuk devletine geri dönüşü sağlayacak bir “U dönüş” ile mümkün olabileceği belirtilmişti.

Hatta Türkiye’de hukuk devleti ve insan hakları alanındaki ihlaller kınanmış, “Türkiye’de demokrasi ve hukuk devleti, eşitlik ve insan hakları için uğraş edenlerin yanında duruyoruz” sözlerine yer verilmiş, gençler ile de değişim programlarının artırılacağı vaadinde bulunulmuş, memleketler arası mülteci hukukunu ihlal eden ögeler içerdiği gerekçesiyle AB-Türkiye Mülteci Mutabakatı’nın sonlandırılması gerektiği vurgulanmıştı.

Oysa koalisyon ortağı olduğu mühlet boyunca Yeşiller, Türkiye’deki insan hakları ihlalleri hakkında çok da açıklama yapmadı, değişim programlarının sayısı artmak bir yana Türkiye’den Schengen vizesi almak bir oldukça zorlaştı. Mülteci Mutabakatı da sonlandırılmadı, sistemsiz göçün önlemesi için AKP hükümeti ile işbirliği sürdürüldü.

AfD’nin adayı Alice Weidel

Aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisi liste başı adayı olarak partinin eş başkanı Alice Weidel’ı belirledi.

Seçim anketleri AfD’nin, CDU/CSU’dan sonra seçimlerden en güçlü ikinci parti çıkacağına işaret ediyor. Öteki partiler, çok sağcılara iktidar yolunu kapalı tutacaklarını, AfD ile koalisyon hükümeti kurmayacaklarını söylüyor. Bu nedenle olası koalisyon senaryoları ortasında AfD’nin ve liste başı adayı Weidel’ın yer alacağı bir hükümet formülüne ihtimal verilmiyor.

1979 doğumlu Weidel iktisat alanında doktora yapmış, Çin’de eğitim görüp tekrar orada çalışmış, AB ve NATO hakkında eleştirel tavra sahip bir siyasetçi.

2013 yılında AfD’ye katılan, 2017’den bu yana da Federal Meclis milletvekili olan Weidel, provokatif ve bilhassa de göçmen, Müslüman tersi kışkırtıcı telaffuzlarıyla tanınıyor.

Aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisinin liste başı Alice Weidel.Fotoğraf: Bernd Elmenthaler/Geisler-Fotopress/picture alliance

Weidel’ın hayat arkadaşı İsviçre’de yaşayan Sri Lanka kökenli bir bayan, evlat edindikleri iki çocukları var. Weidel bu nedenle hem Almanya’da hem İsviçre’de ikamet ediyor.

AfD’li siyasetçi “Otoriter İslamcı bir diktatörlüğün AB üyesi olabileceği fikri saçma” diyerek Türkiye ile AB üyelik müzakerelerinin derhal sona erdirilmesi gerektiğini savunuyor.

Bir açıklamasında “Cumhurbaşkanı Erdoğan göçü bize karşı silah olarak kullanıyor” tabirlerini kullanan Weidel, Türkiye ile Mülteci Mutabakatı’nın AB’yi ve Almanya’yı Ankara’nın şantajlarına açık hale getirdiğini, mutabakatın sona erdirilmesi gerektiğini söylemişti.

AfD’nin son seçimlerdeki parti programında da “Türkiye kültürel olarak Avrupa’ya ilişkin değil” tabirlerine yer verilmiş, “Türkiye’nin artan halde İslamlaşması telaşa sebep oluyor ve tıpkı vakitte bu ülkenin Avrupa ve Batılı bedeller topluluğundan uzaklaştığını gösteriyor” görüşü yer almıştı.

FDP’nin adayı Christian Lindner

1979 doğumlu Hür Demokrat Parti’nin (FDP) lideri Christian Lindner, kısa bir müddet öncesine kadar üçlü koalisyon hükümetinin başbakan yardımcısı ve maliye bakanıydı. Yaşanan hükümet krizi ve Başbakan Scholz’un Lindner’i misyondan almasıyla, üçlü koalisyon hükümeti dağıldı.

16 yaşında FDP’ye katılan liberal siyasetçi Lindner, siyaset basamaklarını süratle tırmanan bir siyasetçi. 2000 yılında Kuzey Ren Vestfalya eyalet seçimlerinde milletvekili seçilen Lindner bu eyalette milletvekili seçilen en genç isim oldu. Lindner 2013 yılında, şimdi 34 yaşındayken, FDP’nin liderliğine seçildi ve 2017 yılında da liberallerin yine Federal Meclis’e dönmesine liderlik etti.

Siyaset bilimi okuyan Lindner, toplumsal medyaya ilgisiyle tanınıyor. İmajına kıymet veren, tarz sahibi olarak nitelendirilen siyasetçi, ayrıyeten spor otomobillere olan sevgisiyle biliniyor.

FDP’li siyasetçi, Erdoğan’ın iktidarı devrinde AB kriterlerinden uzaklaşan Türkiye ile müzakerelerin sürdürülemeyeceği görüşünde.

2016 yılında, 15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra Türkiye’de yaşanan gelişmeleri eleştiren Lindner, Erdoğan’ın hukuk devleti ve demokraside gerilemeye yol açan adımlarını “1933’te Nasyonal Sosyalistlerin zulüm önlemlerine” benzetmişti. Linder, “Reichstag yangınından sonra 1933’te olduğu üzere üstten bir devlet darbesi yaşıyoruz: Erdoğan yalnızca kendi şahsına özel otoriter bir rejim inşa ediyor” ifadelerini kullanmıştı.

Christian Lindner lideri olduğu Hür Demokrat Parti’nin liste başı adayı.Fotoğraf: Hannes P Albert/dpa/picture alliance

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2018 yılında Berlin’e ziyareti sırasında Bellevue Sarayı’ndaki akşam yemeğine katılmayı reddeden Lindner, “Kadehimi Erdoğan ile kaldırmak istemiyorum” demişti. Bu halini, Türkiye’deki Anayasa değişikliği referandumu ile gerekçelendiren Lindner, “Devlet ziyareti değerli bir protokoldür, tıpkı vakitte bir onur nişanesidir, özel ilgilerin bir sözüdür. Şu anda bunun yanlış bir sinyal olduğunu düşünüyorum. Türkiye’de bir referandum oldu ve bunun sonucunda bu ülke maalesef otoriter bir diktatörlüğe yanlışsız gidiyor” kelamlarını kaydetmişti.

Koalisyon ortağı ve maliye bakanı olduğu süre boyunca ise Lindner, Türkiye’ye yönelik sert açıklamalardan kaçındı. Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ile birlikte Nisan ayında Türkiye’ye seyahat eden Lindner, “Türkiye bizimle ve öteki AB ülkeleriyle işbirliğinden büyük yarar sağlamaktadır. Bu nedenle beklentimiz, ortak kurallara dayalı nizam ruhuna uygun olarak çalışmasıdır” demişti.

2021 seçimlerindeki seçim programında Lindner’in partisi FDP, Türkiye’yi “vazgeçilmez ortak” olarak tanımlamakla birlikte “otoriter bir biçimde yönetilen” Türkiye ile bağlantıların yeni bir tabanda, yakın güvenlik siyasetleri ve ekonomik iş birliği temelinde, yine inşa edilmesi gerektiğini savunmuştu.

BSW adayı Sahra Wagenknecht

Sarah Wagenknecht, Sol Parti’nin önde gelen isimlerindendi. Bu partiden ayrıldığı başka birtakım milletvekilleriyle birlikte bu sene başında kendi ismini taşıyan Sarah Wagenknecht İttifakı (BSW) partisini kurdu.

Televizyonlardaki siyasi tartışma programlarına sık sık konuk olan, öteki siyasetçileri “aptal” ve “ikiyüzlü” olarak nitelendirerek popülist telaffuzlarda ustalaşan Wagenknecht, muhafazakar toplumsal ve sol ekonomik siyasetlerin yanı sıra çok sağ ile örtüşen göç tersi konumları benimsiyor.

İklim değişikliğine ait kuşkuları ve NATO’ya yönelik eleştirleri ile dikkatleri üzerine çeken Wagenknecht, sol popülist siyasetçi olarak tanımlanıyor.

1969 yılında, eski Demokratik Almanya Cumhuriyeti’ndeki Jena kentinde dünyaya gelen Sarah Wagenknecht, genç yaşlarda siyasete girdi, tıpkı vakitte Alman Edebiyatı ve İdeoloji okudu.

Uzun yıllar Sol parti milletvekili olan Wagenknecht’in yıldızı yeni partisi BSW ile parladı.

Sahra Wagenknecht İttifakı’nın (BSW) liste başı adayı partiye ismini veren Sarah Wagenknecht.Fotoğraf: Christian Mang/REUTERS

Haziran’daki Avrupa Parlamentosu seçimlerinde yüzde 6,2 oy almayı başardı, Eylül ayında Thüringen ve Saksonya eyaletlerindeki yüzde 15,8 ve 11,8 oy oranlarıyla dikkatleri üzerine çekti. Anketlere nazaran BSW Şubat ayında birinci kere katılacağı genel seçimlerde de yüzde 5’lik barajı geçecek.

Sarah Wagenknecht’in, Erdoğan’ın siyasetlerini, bilhassa de Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyine yönelik askeri operasyonlarını eleştiren, Türkiye’ye silah satışlarının durdurulması gerektiğini savunan çok sayıda açıklamaları bulunuyor.

Önümüzdeki seçimler için hazırlanacak seçim programında BSW’nin Türkiye konusunda ne ileti vereceği merak uyandırıyor.

Almanya ile Türkiye ortasında 2017’de tırmanan tansiyona, Erdoğan’ın Alman Hükümeti’ni Nazi benzetmesi ile amaç almasına reaksiyon gösteren Wagenknecht, “terörist” benzetmesi yapmıştı. Erdoğan’ın o günlerde yaptığı “Siz bu türlü devam ederseniz, yarın dünyanın hiçbir yerinde Avrupalı, Batılı, itimatla, huzurla sokağa adım atamaz” açıklamasına cevap veren Wagenknecht, “Bu terör davetidir. Konuşan bir teröristtir” tabirlerini kullanmıştı.

2022 yılında verdiği bir röportajda ise Wagenknecht Rusya ile Ukrayna savaşının sona erdirilmesi için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşülmesi gerektiğini savunmuş, Erdoğan’ın tahıl muahedesinde uzlaşmayı sağlamayı başardığını söyleyerek, “Erdoğan’ı da en az Putin kadar sempatik bulmuyorum. Fakat problem bu müthiş savaşı sona erdirmek ve Avrupalılar inisiyatifi Erdoğan’a bırakmamalı” demişti.

Sol Parti adayı Jan van Aken

Sol Parti’nin liste başı adayı Hamburglu siyasetçi Jan van Aken 1961 doğumlu. Biyolog olan ve 2004 ila 2006 ortasında Birleşmiş Milletler’de (BM) biyolojik silah denetçisi olarak vazife yapan van Aken, Ekim 2024’ten bu yana Sol Parti’nin eş lideri.

Son yıllarda oy oranı yüzde 5’in altına düşen Sol Parti varoluş uğraşı veriyor. Yapılan son seçim anketlerine nazaran yüzde 4 civarına fakat ulaşması mümkün görünen oy oranları nedeniyle Sol Parti’nin yüzde 5’lik seçim barajını aşması sıkıntı görünüyor.

Sol Parti’nin liste başı adayı Jan van Aken.Fotoğraf: Axel Heimken/dpa/picture-alliance

2017 yılında Türkiye, milletvekili Jan van Aken’ın, o periyot NATO kapsamında Konya’da vazife yapan Alman askerleri ziyaret etmesine müsaade vermemiş, Ankara-Berlin çizgisinde peş peşe yaşanan krizlere bir yenisi eklenmişti. Van Aken, 2016 yılında PKK’nın terör listesinden çıkartılması istikametinde davet yapan milletvekillerinden.

Sol Parti, son seçimlerdeki seçim programında Mülteci Mutabakatı’nın sonlandırılması ve “Erdoğan rejimi üzere memleketler arası hukuku yok sayan rejimlere silah satışının durdurulması” gerektiğine dikkat çekmişti. Ayrıyeten Türk hükümetinin AİHM kararlarını uygulaması, demokratik muhalefete baskıyı da sonlandırması gerektiği vurgulanmıştı.

DW/ DA, HS

DW Türkçe’ye nasıl erişebilirim?