AB’den Gümrük Birliği ve vize için şartlar

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Avrupa Birliği (AB) Komitesi’nin 8 Kasım’da açıkladığı Türkiye raporunun akabinde Türkiye ile alakaların gelecekte nasıl şekillendirileceğine yönelik teklifler içeren rapor kamuoyuna sunuldu. AB başkanları, 29-30 Haziran’daki tepe toplantısında AB Kurulu ile AB Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi’ni, Türkiye ile ilgilerin “stratejik ve ileriye dönük bir bakış açısı ile” şekillendirilmesi maksadıyla teklifler sunmakla görevlendirmişti. Bu adım, Türkiye’de Recep Tayyip Erdoğan’ın Mayıs ayında tekrar cumhurbaşkanlığına seçilmesinin akabinde ilgilerde “yeni bir başlangıç arayışı” olarak değerlendirilmişti.

Raporu bir basın toplantısıyla kamuoyuna sunan AB Dış Bağlantılar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile AB Kurulu’nun Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu üyesi Oliver Varhelyi, Türkiye ile “ortak çıkar ve faydaya dayalı stratejik iş birliğini” geliştirme isteğine vurgu yaptı. AB önderleri tarafından onaylanması gereken Kurul teklifleri ortasında Gümrük Birliği’nin modernizasyonu, makul kümelere vize kolaylığı, üst seviye temasların canlandırılması ve yatırımların desteklenmesi de bulunuyor.

Josep BorrellFotoğraf: Dursun Aydemir/Andalou/picture alliance

AB Komitesi Dış Bağlar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Türkiye’nin AB için çok değerli bir partner, komşu ve aday ülke olduğuna vurgu yaparak değişen jeopolitik şartlar altında görüş ayrılıklarından bağımsız olarak ortak tavır sergilenen alanlara odaklanılması iletisi verdi. Raporun, Türkiye’nin tıkanan üyelik süreciyle ilgili olmadığını, “AB üye adaylığından başka, daha geniş bir bakış açısı yansıttığını” belirten Borrell, Türkiye ile münasebetlerin geleceği için sundukları tekliflerin “kademeli, orantılı ve geriye döndürülebilir” nitelikte olduğuna vurgu yaptı.

Gümrük Birliği’ne Kıbrıs ve Rusya şartı

Borrell, “AB ve üye devletlerinin çıkarlarını savunmak ve bölgesel istikrarı desteklemek tarafında elimizdeki tüm araçları kullanmaktaki kararlılığımızı yine teyit ediyoruz. Doğu Akdeniz’de istikrarlı ve inançlı bir ortam sağlamak AB’nin stratejik amacıdır. Beklentimiz çok açık. Doğu Akdeniz’de sükunetin devamı ve refahın ilerletilmesi” dedi.

Türkiye ile Gümrük Birliğinin modernizasyonu için görüşmelerin başlatılmasını önerdiklerini belirten Borrell, “Bunun gerçekleşmesi için Türkiye’den yapmasını beklediğimiz şeyler konusunda da çok netiz. Ticari uyuşmazlıkların ele alınması, Rusya’ya yönelik yaptırımların delinmesinin önlenmesi için bizimle iş birliği ve Kıbrıs müzakerelerinin tekrar başlatılmasına yardımcı olacak bir klima yaratması” diye konuştu.

Oliver VarhelyiFotoğraf: JOHN THYS/AFP

AB Kurulu’nun Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu üyesi Oliver Varhelyi de “Türkiye ile kilit hususlardaki görüş ayrılıklarına karşın bizi birleştirenler ayıranlardan daha fazla” diyerek toplumlar ortasındaki yakın temasa işaret etti, iktisat, ticaret, güç, ulaşım üzere alanlardaki büyük potansiyele vurgu yaptı.

Türkiye’nin 2013’ten bu yana talep ettiği vize kolaylığı için şartları hala yerine getirmediğini belirten Varhelyi, lakin vize konusunun toplumlar ortasındaki ağır bağlar ve iktisat açısından kıymetli olduğunu, bu nedenle vize kolaylığını teklifler ortasına aldıklarını kaydetti.

Schengen vizesi Fotoğraf: Nikolai Sorokin/Zoonar/picture alliance

“Kıbrıs’ta iki devletli tahlil değerli bir sınama”

Raporun sonuç kısmında, Türkiye’nin Doğu Akdeniz, çeşitli AB ülkeleriyle ikili ilgiler ve kimi ticari uyuşmazlıklar konusunda daha yapan bir tavır sergilediği belirtildi, lakin Kıbrıs’ta “iki devletli çözüm” siyaseti kıymetli bir sınama olarak nitelendirildi.

Rusya-Ukrayna savaşı ile ilgili olarak Türkiye’nin Ukrayna’dan tahıl ihracatı üzere bahislerde değerli ve yararlı teşebbüslere öncülük ettiği, fakat öbür yandan Rusya’ya yaptırımların Türk toprakları üzerinden delinmesi konusunda son devirdeki uğraşların şimdi somut sonuç vermediği belirtildi.

Raporda Türkiye’nin bölgesel uyuşmazlıklarda askeri prosedürleri desteklemesi ve Hamas ile ilgili görüşlerinin AB’nin tavrıyla bağdaşmadığı da kaydedildi.

Türkiye’de insan hakları ve hukukun üstünlüğü alanındaki “vahim” duruma, ayrıyeten Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının uygulanmamasına işaret edilerek hukukun üstünlüğü ve temel haklar konusunda diyaloğun alakalarda kıymetli yer tutmayı sürdüreceği vurgulandı. Raporda, “Kıbrıs konusu dahil olmak üzere yeterli niyete dayalı diyalog ve tek taraflı hareketlerden kaçınılması, daha fazla iş birliği ve karşılıklı faydaya dayalı bir ilgi geliştirilmesine yardımcı olabilir” denildi.

Komisyon’un başkanlara önerileri

Raporda AB önderlerinin dikkatine sunulan teklifler ise şöyle:

– AB ile Türkiye ortasında 2019 yılında askıya alınan iktisat, güç ve ulaşım alanlarında Yüksek Seviyeli Diyalog toplantılarının yine başlatılması. Bunun için Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki “yasadışı” sondaj faaliyetlerinden ve AB’ye üye devletlerin egemenlik haklarını ihlal edecek öteki tüm aksiyonlardan kaçınmaya devam etmesi kural koşuluyor. Bu bağlamda AB-Türkiye Paydaşlık Kurulu toplantılarının da bakanlar seviyesinde tekrar başlatılması tavsiye ediliyor. İklim, sıhhat, göç, güvenlik, tarım, araştırma ve inovasyon alanlarında sektörel yüksek seviyeli diyalogda yeni toplantıların organize edilmesi de teklifler ortasında.

Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki sondaj çalışmaları 2020’de AB ile ilgilerde krize yol açmıştıFotoğraf: picture-alliance/dpa/DHA/I. Laleli

– Dış siyaset ve bölgesel mevzularda diyaloğun daha tesirli ve işler bir halde sürdürülmesi için daha yeterli yapılandırılıp tertipli hale getirilmesi. Bu bahiste da Türkiye’nin AB’nin ortak güvenlik ve dış siyasetlerine ahengi için kararlı adımlar atması isteniyor. Türkiye Dışişleri Bakanı’nın ilgili hususlarda AB dışişleri bakanlarının gayrıremi toplantılarına davet edilmesi, AB ile NATO ortasındaki stratejik paydaşlığın geliştirilmesi gayesiyle paralel olarak Türkiye’nin, AB Ortak Güvenlik ve Savunma Siyasetleri misyon ve operasyonlarına katkısını artırmaya teşvik edilmesi de öneriliyor.

Gümrük Birliği modernizasyonu için koşullar

-Sektörel iş birliği başlığı altında Türkiye ile AB ortasındaki Gümrük Birliği’nin modernizasyonu için müzakere çerçevesini belirlemek üzere istişarelere başlanması tavsiye ediliyor. Bunun için Türkiye’nin Rusya’ya yönelik yaptırımların kendi toprakları üzerinden delinmesine karşı süratli ve aktif adımlar atması ve AB ile ticari uyuşmazlıkları çözme uğraşlarına devam etmesi isteniyor. Rusya yaptırımlarına ahenk çerçevesinde bilhassa muharebede kullanılan eserleri içeren Ortak Yüksek Öncelikli Eserlerin tekrar ihracını engelleyecek tesirli tedbirleri hayata geçirmesi, Kıbrıs müzakerelerinin yine başlatılmasına taban hazırlayacak bir ortam yaratması da Türkiye’den talep ediliyor.

-Yatırımlar başlığı altındaysa kamu ve özel yatırımların artırılması için başta internet kontakları, dijital, güç, ulaştırma ve yeşil güç alanlarında, Avrupalı ve milletlerarası mali kuruluşlarla yakın iş birliği içinde Türkiye Yatırım Platformu çerçevesindeki kontratların imza sürecinin hızlandırılması öngörülüyor. Avrupa Yatırım Bankası Türkiye’deki tüm kesimlerde faaliyetlerini yine başlatmaya davet ediliyor.

Türkiye’ye sığınmacılarla ilgili talepler

“Göç idaresi ve sığınmacılarla mesken sahibi topluma mali destek” başlığı altında, 2016 yılında imzalanan mülteci mutabakatının daha tesirli ve iki tarafın da faydasına olacak halde uygulanması isteniyor.

Bu bağlamda Türkiye’den AB’ye sistemsiz göç akınını önlemek üzere gayretlerini artırması, hudut muhafaza tedbirlerini güçlendirmesi, insan kaçakçılarına karşı tedbirleri artırması, Yunan adalarından geri gönderilen sığınmacıların geri kabulüne tekrar başlaması isteniyor, İstanbul Havalimanındaki yolcu taraması ve hudut denetimlerinin aktifliğinin artırılması için Türk makamları ve havayolu şirketleriyle mevcut iş birliğinin devam ettirilmesi öneriliyor.

2016’daki mutabakat çerçevesinde AB ülkelerinin Türkiye’den Suriyeli sığınmacıları kabul etmesi, ayrıyeten Türkiye’deki sığınmacılar ve sığınmacıların ağır yaşadığı bölgedeki mesken sahibi topluluklara takviyenin sürdürülmesi de destekleniyor.

Belli kümelere vize kolaylığı ve Schengen

Önerilerin “Vize Prosedürleri” başlıklı son kısmında ise başta iş insanları, öğrenciler ve AB ülkelerinde akrabaları yaşayan Türk vatandaşları olmak üzere makul kategorilerdeki Türk vatandaşlarına vize kolaylığı için, üye ülkelerin imkanları öncelikli olarak gözden geçirmesi isteniyor.

Önerinin, Schengen Bölgesine çoklu giriş vizelerini kapsadığına da işaret edilerek bu tıp vizelerin uzun müddetliğine verilmesi için vize kurallarındaki esnekliklerin sonuna kadar kullanılması tavsiye ediliyor.

DW / BK,JD